Kan de overheid zorgzaam zijn? Kan de gemeente mensen in hun kracht zetten, empoweren? Nee, dat kan een overheid niet. Een overheid kan geen maatwerk leveren, responsief zijn of mensen in hun kracht zetten. Organisaties kunnen niks van dat alles. Mensen kunnen dat allemaal wel. Zorg is iets wat tussen mensen ontstaat. Dat geldt ook voor aandacht. Maatwerk is mensenwerk.
Sociale coöperaties zijn een tussenruimte die buiten het ambtelijk apparaat en buiten de markt opereert. Het geeft een andere dynamiek. Het creëert een ruimte waarin mensen iets voor elkaar kunnen betekenen. Het is de ruimte van de leefwereld. Een ruimte waarin mensen vertrouwen kunnen winnen en tot bloei kunnen komen. Steeds meer gaan we daarbij uit van de Oikos. Het collectieve gedachtegoed. Oikos is Grieks voor ‘thuis’. Een coöperatie kan handelen vanuit de Oikos.
Zo werken in de coöperatie mensen samen in een sfeer van vertrouwen, hanteren professionals praktische wijsheid (specifieke situaties goed inschatten, naar eigen inzicht handelen en goede feedback organiseren) en hebben het gesprek over en met mensen die aandacht, zorg, steun of wat dan ook nodig hebben. In die organisatievorm worden de gezamenlijkheid en betrokkenheid — twee waarden die ik graag benadruk — geborgd.
Cruciaal is dat de coöperatie van het begin af aan de juiste cultuur heeft. Het gedeelde belang moet voorop staan. Alle leden en medewerkers moeten hun bijdrage in de eerste plaats daarop afstemmen. Een gedeeld belang is bijvoorbeeld het gezamenlijk gesprek. Het is belangrijk met elkaar in gesprek te blijven. En het moet duidelijk zijn welke kwaliteiten men gezamenlijk wil realiseren. Denk aan de kwaliteit van vakmanschap van de betrokken professionals. Alleen dan is het mogelijk vast te stellen of de coöperatie goed functioneert.