Alle goede bedoelingen ten spijt!

In 2018 startte ik (Jacqueline Boots) een sociale coöperatie in Alkmaar. Ik had al langer met ondernemers gewerkten had er ontzettend veel zin in. Zin om de deelnemers, die vanuit de bijstand starten met hun bedrijf, verder te helpen en hen hiermee een nieuw toekomstperspectief te bieden. Dus, vol frisse moed ging ik van start met een mooi programma om hun ideeën uit te werken en daarmee de eerste stappen richting ondernemerschap te zetten. Een onderdeel van het programma is marketing en social media. En daar merkte ik de eerste hick-ups bij de deelnemers. Dit betekent namelijk, zoals ik altijd zeg, dat je lawaai moet maken en jezelf moet laten zien en horen.

En daar gebeurde iets onverwachts. Deelnemers maakten niet veel haast om zichzelf en hun bedrijf aan de wereld te tonen. Ik begon vragen te stellen, een beetje te pushen, was soms geïrriteerd en ongeduldig. Wil je nu een bedrijf beginnen of niet? Dat wilden ze heel graag, maar vonden het vooral spannend en eng om zich te laten zien aan de buitenwereld. Ondernemen in combinatie met bijstand lijkt wel een taboe.

Ik herkende dit stigma ook. Er worden hen vragen gesteld zoals: “Kun je dan zomaar starten met je bedrijf?”, “Als je kunt ondernemen, kun je toch ook werken?”, “Heb je wel de juiste mindset om een bedrijf te runnen?” en “Waarom zit je eigenlijk in de bijstand?” Soms werden er ook persoonlijke, impertinente, ongepaste vragen gesteld.

Ik ben wat meer onderzoek gaan doen. Wat is er eigenlijk aan de hand? Uit onderzoeksrapporten uitgevoerd o.a. door de UVA en VU, over het taboe van het ontvangen van een bijstandsuitkering, vooral in de context van sociale stigma’s en de gevolgen van bijstandsafhankelijkheid op psychologisch en sociaal vlak, blijkt het volgende:

Enkele belangrijke punten uit het onderzoek:

• Stigma en sociale uitsluiting: bijstandsontvangers ervaren vaak negatieve stereotypering, wat kan leiden tot schaamte en sociale uitsluiting. Dit beïnvloedt het zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde.
• Psychologische gevolgen: het taboe rond bijstand veroorzaakt vaak gevoelens van schaamte en demotivatie, wat kan bijdragen aan depressie en eenzaamheid.
• Belemmeringen voor werkhervatting: het stigma vermindert de motivatie om werk te zoeken, uit angst voor sociale afkeuring of door gevoelens van minderwaardigheid.
• Wetenschappelijk onderzoek: studies van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit benadrukken het belang van het verminderen van stigma om bijstandsontvangers te ondersteunen bij het herwinnen van zelfvertrouwen.
• Beleid en maatschappelijke verandering: beleidsmaatregelen die gericht zijn op inclusie en het wegnemen van stigma kunnen bijstandsontvangers helpen hun zelfstandigheid en sociale positie te verbeteren.

Dit wetende, is het logisch dat de deelnemers meer tijd nodig hebben om weer vol vertrouwen de wijde wereld in te gaan. Tijd die een sociale coöperatie deze ondernemers geeft om hun bedrijf op hun eigen tempo en naar eigen vermogen op te bouwen. In deze tijd krijgen zij begeleiding in de vorm van individuele business coaching, trainingen maar ook het contact met de andere ondernemers uit de coöperatie helpt hen bij de ontwikkeling van het bedrijf. Hierbij werken zij op basis van eigen regie, naar eigen vermogen en vol zelfvertrouwen aan een nieuwe toekomst.